Griekse Mythen (4)

 

“GRIEKSE MYTHEN NU” (FIN)

door Ton Draaisma
 

In de klassieke wereld was het rond mythen dat het religieuze en maatschappelijk leven gestalte kreeg. Hun invloed reikte tot ver over Griekenlands grenzen. In deze rubriek een speurtocht naar wat daarvan voortleeft in onze cultuur.
 

INTERMEZZO (FIN)


Wie benieuwd is of Theseus uit het labyrint weet weg te komen, verwijzen we naar de yoga-intervision link hieronder. ‘Griekse Mythen Nu’ maakt plaats voor ‘Onderweg’, een nieuwe serie, waarover elders meer. Intussen graag nog eens aandacht voor de afbeelding van de vorige keer. Een vaasschildering uit 550 voor Christus die laat zien hoe Theseus de Minotauros doodt. Beroemde verhalen werden destijds niet alleen verteld, vaker nog werden ze verbeeld. Gebeeldhouwd, geschilderd, op schrift gesteld, in proza, in poëzie. Ten tonele gevoerd, in opera’s bezongen. De grote thema’s uit de klassieke mythologie werden onuitputtelijke inspiratiebron voor literatuur, muziek, beeldende kunst en theater (*). Tot op de dag van vandaag.  

Tot op de dag van vandaag? Inderdaad! Herhaling van zetten? Oude wijn in nieuwe zakken? Nee, iedere tijd legt eigen accenten, komt tot eigen interpretaties. Neem nu Odysseus, welbekend. Was hij aanvankelijk een intelligente, volhardende held, in de middeleeuwen vond men hem een schurk, vroeg men zich af waarom hij er zo lang over deed, terug naar huis, naar Ithaca (**). Thans staat hij model voor de queeste naar onszelf, een queeste waar ook de nieuwe serie 'Onderweg’ over gaat... zie de verwijzing onderaan deze pagina.

Steeds worden ze in nieuwe jasjes gegoten, de verhalen van weleer, zoals onze favoriete beeldengalerij ‘Het Depot’ te Wageningen toont. Ook daar zien we hoe Zeus, vermomd als stier, de schone Europa ontvoert (***). Zij overigens hangt er maar slapjes bij. Het is alsof beeldhouwer Emile van der Kruk de politieke realiteit weergeeft.

 

(*) Aldus de titel van het onvolprezen ‘Van Achilles tot Zeus’ (Moormann en Uitterhoeve, SUN, Nijmegen 1987).

(**) Zie o.a. ‘Charisma: Odysseus, van held tot schurk’ (Imme Dros, Atheneum/Ambo, Amsterdam 2010).

(***) We begonnen er onze serie mee. Zie http://www.yoga-intervision.com/grieksemythen01.html.

 

november 2017

 

voor een vervolg van de serie zie

 http://www.yoga-intervision.com/grieksemythen30.html

 

De nieuwe serie 'Onderweg' vindt u bij de verhalen op onze site, klik hier.

 

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =  = = = = = = = = = =
 

“GRIEKSE MYTHEN NU” (29)

door Ton Draaisma

In de klassieke wereld was het rond mythen dat het religieuze en maatschappelijk leven gestalte kreeg. Hun invloed reikte tot ver over Griekenlands grenzen. In deze rubriek een speurtocht naar wat daarvan voortleeft in onze cultuur.
 

MINOTAUROS

Komen we van Dionysos op Ariadne, zijn vrouw. Zijn vrouw? Het is maar hoe je het ziet. Niet aan Dionysos, maar aan Theseus, een jonge held uit Athene, had Ariadne haar hart verpand. Waarom haar liefde voor hem op niets uitliep, is een verhaal, stammend uit de tijd dat tussen mens en dier nog slechts een dunne scheidslijn liep. Ik heb het over de Minotauros, voortgekomen uit de liefde van Pasiphaë, gemalin van Minos, koning van Kreta, voor de mooiste stier uit diens kudde. Liefde? Eerder was het bezetenheid geweest. Het was om het Minos betaald te zetten, dat Poseidon Pasiphaë er toe had gebracht het dier te verleiden.

Minos had de stier aan zijn kudde toegevoegd, terwijl het fiere dier als offer voor Poseidon was bedoeld. Hij zou hem leren, de schlemiel. Doden durfde Minos de vrucht van Pasiphaë’s onnatuurlijke liefde niet, Poseidons wraak zou nog erger zijn. De bedrogen echtgenoot sloot het wezen, half stier half mens, op in een duister labyrint. Wie er binnentrad vond de weg niet meer terug. Jonge vrouwen en mannen uit Athene, jaar in jaar uit veertien in getal, dienden de Minotauros tot voedsel, schatplichtig als Athene aan Kreta was. Dat kon niet eeuwig duren vonden ze daar. Ook Athena, Zeus’ dochter, schutspatrones van de geknechte stad, vond dat.

Dus steunde Athena Theseus bij zijn missie het monster te doden. Op de vaasschildering uit 550 voor Christus, te bewonderen in het Louvre te Parijs, zien we dat hem dat lukt. In de vorm van een vogel verlaat de ziel van het arme wezen diens stervende lichaam. Aan beide zijden jonge lieden uit Athene, door Theseus’ ingrijpen aan de dood ontsnapt. De vraag is alleen: vindt Theseus de weg uit het labyrint nog terug?                  

 

juli 2016 - wordt vervolgd - beloofd !

productie www.yoga-intervision.com
 

voor overige producties zie
www.yoga-intervision.com/productions.html
 

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

 

“GRIEKSE MYTHEN NU” (28)

door Ton Draaisma

In de klassieke wereld was het rond mythen dat het religieuze en maatschappelijk leven gestalte kreeg. Hun invloed reikte tot ver over Griekenlands grenzen. In deze rubriek een speurtocht naar wat daarvan voortleeft in onze cultuur.



DIONYSOS

Natuurlijk komt Hera er achter, achter zijn overspel de vorige keer, dat weet Zeus zo onderhand wel. Bang dat zij haar wrok op het product van zijn hartstocht zal verhalen, vertrouwt hij het joch aan voedsters toe. Samen met Silenus, een heuse Satyr, brengen die hem groot. Lang blijft hij niet bij hen, rustelozer nog dan zijn vader zwerft Dionysos de wereld rond. Onweerstaanbaar onverschrokken krijgt hij een heel gevolg. Avonturen te over, echt bekend werd hij er niet door. Het was de wijn die hem roem bezorgde - overal plant hij wijnstokken - wijn die hij de wereld schenkt. En extase niet te vergeten, zelfs zonder wijn.

Ook zonder roes, zonder bedwelming, brengen dans en muziek, expressie, ons tot vervoering (*). Even vergeten we onszelf, het gareel waarin we lopen, verfrist nemen we het weer op, hernemen we ons. In de cultus die rond Dionysos ontstond, vierde men dat. Zo vulde Dionysos Apollo aan, Apollo die staat voor schoonheid, ratio en harmonie (**). Ruimte geven aan elk van beiden brengt ons in balans, al is dat zoeken soms. Bang voor controleverlies kan het zijn dat Apollo domineert, Dionysos krijgt dan weinig kans. Wie zweert bij Dionysos, bij het volgen van gevoel en impuls, bij hem blijft Apollo weg.

In ‘De mandala als oriëntatiemodel op onze levensweg’ méér over het apollinische en dionysische in ons (***). De afbeelding toont een extatische Dionysos. In zijn rechterhand een geit, rond zijn hoofd een wijnbladerkrans. De vaasschildering van rond 500 voor Christus, is te bewonderen in het British Museum te Londen.
 

(*) voor een ode op expressie zie www.yoga-intervision.com/pdf/expressie.pdf
(**) zie o.a. afl. 22   (***) zie www.yoga-intervision.com/pdf/mandala.pdf (sutra 5)


juni 2016 - wordt vervolgd - beloofd !


= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

 

“GRIEKSE MYTHEN NU” (27)

door Ton Draaisma

In de klassieke wereld was het rond mythen dat het religieuze en maatschappelijk leven gestalte kreeg. Hun invloed reikte tot ver over Griekenlands grenzen. In deze rubriek een speurtocht naar wat daarvan voortleeft in onze cultuur.
 

DE DIJ VAN ZEUS

Dat de kuise Artemis niet wilde worden bespied valt te begrijpen, Zeus had daar minder edele motieven voor. Zijn liefdespad moest verborgen blijven, Hera, zijn vrouw, mocht er eens achter komen. Vermommingen te over. Denk maar aan hoe hij als bevallige stier de schone Europa schaakte, we begonnen er onze serie mee. Kon Zeus Europa nog op die manier bedriegen, met Semele, haar nichtje, zal dat niet lukken, is wat de boef zich realiseert. Als gewone sterveling, schoon van lijf en leden, dingt hij om haar hart, deelt hij haar sponde. Dan opeens - er blijft iets wringen - dringt tot Semele door dat het Zeus is die haar bemint, al is zij er niet zeker van.

“Toon je in al je luister”, vraagt zij hem, wat hij niet doet. Semele’s vragen wordt smeken, haar smeken angstig dreigen. “Zo niet, dan kun je vertrekken, al kost me dat mijn hart”. Van haar liefde, zo intens, haar vastberaden wens, heeft Zeus niet terug. Verzengend helaas is zijn schittering, Semele verbrandt, met haar haast ook het kind waarvan zij zwanger is. Snel snijdt Zeus zich een opening in zijn dij, plant daar het joch in wording in, voldraagt zo haar zwangerschap. Eenmaal zo ver opent Zeus zelf zijn dij. Dionysos wordt geboren, dubbel zoon van Zeus, we zullen nog van hem horen. Al was het maar als Bacchus-drinkebroer, zijn Romeinse variant.

Op de vaasschildering - herkomst en datum onbekend - zien we dat de opgeschoten boreling al een wijnroemer in zijn hand heeft. En wijnranken, die hij spoedig planten zal. Dionysos is niet de enige onder de goden die kan bogen op een bijzondere geboorte, er zijn er heel wat meer. Daaronder Athena, zoals we spoedig zullen zien.


maart 2016 - wordt vervolgd - beloofd !

 

voor de gehele reeks zie

www.yoga-intervision.com/grieksemythen.html
 

 

 

fototoninzwart-wit.jpg 

 

 

© 2011 - 2024 (Spir.) Boekhandel De Kraanvogel | sitemap | rss | webwinkel beginnen - powered by Mijnwebwinkel